Από τη στιγμή της γέννησης (ερευνητές υποστηρίζουν ότι και κατά τη διάρκεια της ενδομητρικής ζωής) το άτομο έχει την ανάγκη οικοδόμησης ενός ασφαλούς δεσμού. Το βρέφος στρέφεται στη μητέρα-τροφό (αλλά και στα υπόλοιπα πρότυπα του άμεσου περιβάλλοντός του) ζητώντας την ικανοποίηση των αναγκών του. Σε αυτήν την περίοδο βρίσκεται σε πλήρη εξάρτηση από τα πρότυπα αυτά. Αν εισπράξει τροφή, αγάπη και περιποίηση θα αισθανθεί ασφάλεια και εμπιστοσύνη απέναντί τους. Αυτό είναι ένας ασφαλής δεσμός που βιώνει κανείς ήδη από τη βρεφική ηλικία.
Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή αν παραμελούνται οι ανάγκες του, το βρέφος εμφανίζει δυσπιστία και καχυποψία απέναντι στους άλλους.
Αυτός ο ασφαλής δεσμός αποτελεί την βάση για την καλή αυτοεκτίμηση του ατόμου. Πέρα από τη σχέση με άτομα του άμεσου περιβάλλοντος (π.χ. γονέας, σύντροφος) ο δεσμός αυτος μπορεί να ανπτυχθεί και με κάποιο ρόλο, θέση ή δεξιότητα. Ένα τέτοιο παράδειγμα θα μπορούσε να είναι το επάγγελμα και η εργασία του ατόμου. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν διαλυθεί κάποιος από τους ασφαλείς δεσμούς του. Αυτό συνεπάγεται μια απώλεια, η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην κατάθλιψη.
Τη στιγμή της απώλειας το άτομο εισέρχεται σε μια περίοδο πένθους κατά τη διάρκεια του οποίου κάνει απεγνωσμένες προσπάθειες να επαναφέρει τον ασφαλή δεσμό που έχασε. Μια από αυτές τις προσπάθειες είναι η άρνηση του γεγονότος (ουσιαστικά η άρνηση της απώλειας). Η άρνηση μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι ο ασφαλής δεσμός μας δεν διαλύθηκε και μπορεί να φανεί χρήσιμη τον πρώτο καιρό είτε για να έχει το άτομο τη δυνατότητα να ασχοληθεί με διαδικαστικά θέματα (π.χ. οργάνωση κηδείας αγαπημένου προσώπου), είτε για να αποφευχθούν ακραίες αντιδράσεις (π.χ. απόπειρα αυτοκτονίας).
Το επόμενο στάδιο της άρνησης αφορά τη συνειδητοποίηση του γεγονότος της απώλειας. Εδώ παρατηρείται συναισθηματικό μούδιασμα αλλά και άλλη μία προσπάθεια επανένωσης με το δεσμό μέσα από τη δημιουργία εναλλακτικών σεναρίων. Τα σενάρια ξεκινούν με υποθετικές φράσεις (π.χ. Αν δεν είχα αντιδράσει έτσι…) και πάντα καταλήγουν στο ότι η έκβαση θα ήταν διαφορετική κι ο δεσμός δε θα χανόταν. Εδώ λειτουργεί η ψευδαίσθηση παντοδυναμίας που συναντάμε στην ανθρώπινη φύση. Αφορά μια ψευδαίσθηση που ξεκινά από την βρεφική ηλικία (παντοδυναμία του βρέφους απέναντι στο άμεσο περιβάλλον του). Στην ενήλικη ζωή παρουσιάζεται διατομικά σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.Ένα κλασσικό παράδειγμα είναι η πεποίθηση ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο διπλανός μας δε θα συμβεί ποτέ σε μας, γιατί η μοίρα μας ελέγχεται αποκλειστικά από μαςκαι μόνο εμείς αποφασίζουμε γι΄αυτήν. Όταν όμως φτάνει η στιγμή που η ψευδαίσθηση παντοδυναμίας κλονίζεται, τότε έρχεται η κατάρρευση και η βαθιά θλίψη και συνειδητοποίηση της ανθρώπινης φύσης και των πεπερασμένων δυνατοτήτων της. Το τραγικό κομμάτι της σύναψης δεσμών είναι ο αναγκαστικός αποχωρισμός των αγαπημένων με τη διάλυσή τους.
Αυτή η διαδικασία του πένθους παρουσιάζει πολλά κοινά με την κατάθλιψη. Μάλιστα η τελευταία σχετίζεται άμεσα με το πένθος για μια τωρινή απώλεια ή ακόμα και για μια απώλεια του παρελθόντος που δεν αντιμετωπίστηκε τότε και με την κατάλληλη αφορμή επιστρέφει στην επιφάνεια. Μάλιστα έρευνες δείχνουν ότι η κατάθλιψη εμφανίζεται και σε ανασφαλείς δεσμούς, όχι μόνο σε αυτούς που έληξαν αλλά και σε ήδη υπάρχοντες, όπως για παράδειγμα οι χειριστικές σχέσεις, όπου ο ένας σύντροφος αναλαμβάνοντας το ρόλο του θύματος μέσα από τη μιζέρια του το θύτη (σχέση κυριαρχίας-υποτέλειας).
Αλλά με τον ίδιο τρόπο που το άτομο ξεπερνάει τα στάδια του πένθουςκαι επανέρχεται με τη δημιουργία νέων, ασφαλών δεσμών, έτσι αντιμετωπίζει και την κατάθλιψη. Μόλις εσωτερικεύσει το «αντικείμενο» (ψυχαναλιτικός όρος που αφορά το άτομοή το ρόλο που έχασε) και την αίσθηση ότι συνεχίζει να ζει μέσα του και συνειδητοποιήσει ότι η απώλεια δεν είναι αναστρέψιμη σταδιακά επανέρχεται στους τομείς της ζωής του. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην ψυχοθεραπεία ατόμων με μελαγχολία ή κατάθλιψη όπου ο θεραπευόμενος μέσα από τον ασφαλή δεσμό με το θεραπευτή αντιμετωπίζει τα συναισθήματα του φόβου, της απόγνωσης και του θυμού και σταδιακά ξεκινάει μια νέα ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πείτε μας τη γνώμη σας: